تصوف در اسلام

سیره تعلیمی اهل بیت (ع) به عنوان موضوعی مهم و کاربردی همواره مورد توجه مورخان، علمای اخلاق و دیگر محققان بوده است. نگاهی به تالیفات موجود در این زمینه یک روند مشترک را نشان‌ می‌دهد که آن پیروی از بینش و روش سنتی یعنی روش روایی با نگاهی فضیلت نگارانه است؛ به این معنی که از میان منابع مختلف روایی و تاریخی، تنها به گردآوری روایات در باب سیره تعلیمی اهل بیت(ع) فارغ از نگاهی تاریخی – اجتماعی به چرایی پیروی اهل بیت (ع) از چنین سیره ای پرداخته شده است.

اديان سيستم­های منظمي از اعتقادات جهان بينانه ­اي هستند که بر محور پرستش يک «حقيقت قادر مقدس» (خدا يا خدايان)، تمرکز يافته­ اند. مکتبی که به پيروان خود، اصولي را ديکته مي­کند تا با پیروی از آنها، به سعادت و بهروزی نایل آیند. اما تصورات متفاوت انسان بر «تجلیات ماورایی» و تعصبات او بر تنوع «تجربیات معنوی» خویش، سبب گردیده تا در طول تاریخ، در جوامع انسانی ادیان متفاوت و متعدد پدید آیند؛ ادیانی که هر یک به نوبه خود نظام اعتقادی ویژه­ ای به انسان ارائه داده ­اند. اختلافات موجود بین پیروان ادیان بیشتر از همین امر نشأت می­ گیرد. تفاوت نگرش به جهان از یک سو و تغایر در نحوة زندگی از سوی دیگر اغلب باعث ایجاد تنش­ در تعاملات انسانی ملل شده است. پیروان ادیان مختلف اکثراً با عدم درک درست از یکدیگر، در روابط فی­مابین دچار نوعی سر درگمی هستند و نمی‌دانند آیا باید در مقابل هم باشند یا در کنار هم ! یکی از شیوه­ های راهبردی در مقابله با این مسیله، ارائة تعریف و ترسیمی روشن و بی­ طرفانه، از ادیان است تا ضمن ارضای ذهن­های کنجکاو، راه را برای درک مشترکات، شناخت زمینه­ های مدارا و گزینش آگاهانه اعتقادات، مهیا سازد. در این نوشتار قصد آن است تا ضمن مروری علمی ولی مُوجَز از ادیان، مکاتب و آیین­های اعتقادی زندة دنیا ارائه گردد، تا مخاطبان بتوانند به سادگی و بدون تحمل مشقت و عدم نیاز به حاشیه­ خوانی­ های کم حاصل به خاستگاه ادیان، بنیانگذاران، تاریخچه، فرقه­ ها و ... آنها آگاه شوند. باشد که مفید فایده افتد.